UBND TP.HCM kiến nghị Bộ Tư pháp xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Công chứng năm 2014 quy định về cơ chế giám sát việc hành nghề công chứng của các công chứng viên có tuổi cao trên 60 tuổi. 

Ngày 10-7, Đoàn khảo sát của Ủy ban Pháp luật - Quốc hội khoá XV về việc thực hiện một số quy định của pháp luật về hoạt động công chứng trên địa bàn TP.HCM có buổi làm việc tại Sở Tư pháp TP.HCM.

Theo báo cáo, TP.HCM hiện nay có 117 tổ chức hành nghề công chứng, gồm: Bảy phòng công chứng và 110 văn phòng công chứng.

Từ 1-1-2020 đến 31-12-2022, Sở Tư pháp đã tổ chức thanh tra ba thủ trưởng đơn vị trong việc tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng; thanh tra, kiểm tra về tổ chức và hoạt động tại 43 Văn phòng công chứng.

Qua đó, Sở Tư pháp đã ban hành 12 quyết định xử phạt vi phạm hành chính 91,5 triệu đồng đối với năm tổ chức và sáu cá nhân. Tước thẻ công chứng viên trong thời hạn sáu tháng một trường hợp. Đề xuất Bộ Tư pháp miễn nhiệm công chứng viên đối với năm trường hợp. Tham mưu UBND TP ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính 30 triệu đồng một cá nhân có hành vi góp vốn thành lập, duy trì tổ chức và hoạt động Văn phòng công chứng không đúng quy định.

Bên cạnh đó, vẫn còn tình trạng công chứng viên, tổ chức hành nghề công chứng thực hiện không đúng quy định. Do công chứng viên chưa đồng đều về kỹ năng hành nghề, nhận diện các hành vi giả mạo, lừa đảo; chưa thực hiện hết trách nhiệm nghề nghiệp.

Tình trạng giả mạo giấy tờ, giả mạo chủ thể để yêu cầu công chứng và tham gia giao kết hợp đồng, giao dịch tại các tổ chức hành nghề công chứng đang diễn biến phức tạp.

Nguyên nhân dẫn đến bất cập trên, do chưa có hệ thống liên kết để tham khảo thông tin người yêu cầu công chứng về nhân thân, tình trạng tài sản; giữa tổ chức hành nghề công chứng với Văn phòng đăng ký đất đai, UBND, tòa án... Dẫn đến thực tế nhiều hợp đồng, văn bản đã được công chứng nhưng không cập nhật đăng bộ sang tên được vì đang bị tranh chấp.

Một số hồ sơ công chứng cần xác minh, trả lời của cơ quan thẩm quyền nhưng còn chậm trễ, thậm chí không trả lời cho tổ chức hành nghề công chứng.

Bên cạnh đó, yếu tố cạnh tranh, một số tổ chức hành nghề công chứng chủ yếu chú trọng vào hoạt động hành nghề. Hiện tượng công chứng viên vì lợi nhuận mà không thực hiện đúng quy trình công chứng, đạo đức hành nghề dẫn tranh chấp, khiếu nại.

Qua đó, UBND TP kiến nghị, công chứng viên phải tham gia bồi dưỡng nghiệp vụ hằng năm để nâng cao chất lượng đội ngũ công chứng viên.

Kiến nghị Bộ Tư pháp xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Công chứng năm 2014 theo hướng: Hạn chế việc mở rộng đối tượng được miễn đào tạo, miễn tập sự hành nghề công chứng và tăng thời gian đào tạo nghề công chứng, bồi dưỡng nghiệp vụ công chứng hàng năm. Góp phần chuẩn hóa đội ngũ công chứng viên trước khi bổ nhiệm.

Bổ sung quy định công chứng viên khi đến độ tuổi nhất định (ví dụ từ 60 tuổi trở lên) nếu muốn tiếp tục hành nghề thì hàng năm phải có giấy khám sức khỏe đủ điều kiện để làm việc. Bổ sung quy định về cơ chế giám sát việc hành nghề công chứng của các công chứng viên có tuổi cao (trên 60 tuổi).

UBND TP cũng kiến nghị Bộ Tư pháp cần xây dựng cơ sở dữ liệu công chứng, chứng thực liên thông tiến tới kết nối, chia sẻ dữ liệu công chứng, chứng thực với cơ sở dữ liệu về quản lý đất đai của Văn phòng Đăng ký đất đai và cơ sở dữ liệu về biện pháp bảo đảm của Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra, chấn chỉnh những vi phạm, sai sót trong hoạt động công chứng. Xử lý nghiêm những tổ chức hành nghề công chứng hoặc công chứng viên vi phạm.

SONG MAI - TRẦN MINH