Kỹ thuật làm giả giấy tờ ngày càng tinh vi khiến người ngay tình lao đao, còn các công chứng viên (CCV) lo ngay ngáy. Từ 1-1-2015, Luật Công chứng có hiệu lực, cơ quan công chứng có thêm nhiệm vụ chứng thực giấy tờ, chứng nhận bản dịch nên trách nhiệm phát hiện giấy tờ giả càng lớn. Thế nhưng hiện nay việc phát hiện chủ yếu chỉ dựa vào kinh nghiệm, hiểu biết của cá nhân CCV.
Mới đây, Phòng Công chứng số 7 (TP.HCM) có đơn đề nghị Công an quận 6 điều tra về trường hợp sử dụng giấy tờ giả mạo đem đi giao dịch. Nơi này cho hay đã tiếp nhận yêu cầu công chứng hợp đồng bán nhà ở của bà Nguyễn Thị Hồng cho căn nhà 1104/8 tỉnh lộ 10, phường Tân Tạo, quận Bình Tân. Sau khi kiểm tra hồ sơ, CCV nghi ngờ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở (GCN) là giấy giả nên lập biên bản sự việc.

Quá trình xác minh, Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất quận Bình Tân biết được GCN do quận cấp cho căn nhà trên có chủ sở hữu là người khác. Bà Hồng đã làm giả giấy tờ nhà đất đứng tên mình để bán căn nhà trên. “GCN được làm giả với kỹ thuật cao, có màu sắc và phôi giấy rất giống giấy thật” - ông Hoàng Mạnh Thắng, Trưởng Phòng Công chứng số 7, cho hay.

Theo các công chứng viên, con dấu trên giấy tờ thật thường không đều ở các mép do lực đóng không đều (trong ảnh, giấy chứng nhận xe là thật), còn con dấu trên giấy tờ giả (hai giấy tờ còn lại) thường đều tăm tắp. Ảnh: H.VI

Trường hợp khác thì bên bán sử dụng GCN thật nhưng giấy CMND giả, người bán giả. Đó là vụ chuyển nhượng thửa đất tại phường 10, quận 6 với bên bán là vợ chồng Tạ Chí Hoàng và Trương Thị Thùy Trang. CCV nghi ngờ người chồng không phải là ông Tạ Chí Hoàng thật, mặc dù giấy CMND của người xưng là Tạ Chí Hoàng dán ảnh người này có dấu giáp lai nổi, cả dấu vân tay cũng trùng khớp. Ngay sau đó, phía công an thông tin ông Tạ Chí Hoàng đang là bị can trong một vụ án hình sự và hiện bị tạm giam.

Không may mắn như hai vụ trên, căn nhà 565/72 Nguyễn Trãi, phường 7, quận 5 mua bán trót lọt trong khi chủ sở hữu không hề hay biết. Theo tường trình, chủ căn nhà này cho một người quen thuê nhà dài hạn. Lợi dụng sự tin tưởng của chủ nhà, bên thuê kiếm cớ mượn giấy tờ bản chính rồi làm giả một bộ khác và đem trả giấy giả cho chủ nhà. Có giấy tờ thật trong tay, người này làm giả giấy CMND theo tên chủ sở hữu trên GCN rồi bán nhà. Mãi về sau chủ nhà thật sự mới phát hiện sự việc. Cơ quan công an đã khởi tố vụ án để điều tra nhưng bên mua và người chủ sở hữu thật sự cũng khổ sở lao đao.

Kinh nghiệm cá nhân thôi chưa đủ

“Giấy tờ giả ngày càng tinh vi, khó phát hiện. Có lần CCV cầm GCN đến hỏi, cán bộ quận khẳng định đây là giấy thật. Chỉ khi tra hồ sơ lưu tại quận thì mới phát hiện đây là giấy giả” - Trưởng Văn phòng công chứng (VPCC) Sài Gòn, ông Phan Văn Cheo, kể.

Cán bộ nghiệp vụ Phòng Công chứng số 7 cho hay sở dĩ phát hiện được giấy tờ giả của căn nhà 1104/8 tỉnh lộ 10, phường Tân Tạo, quận Bình Tân kể trên là nhờ kinh nghiệm. Dấu mộc đóng trên GCN giả không rõ ràng, chất liệu giấy giả cứng, không có độ dãn và mềm, dẻo như giấy thật. Phông chữ in trên GCN không đúng với phông, cỡ chữ đang được UBND quận Bình Tân sử dụng. “Cũng nhờ tiếp xúc nhiều với giấy tờ tại quận Bình Tân nên những chi tiết này chúng tôi rất quen thuộc, kể cả chữ ký của vị phó chủ tịch quận rồi cập nhật kịp những thay đổi” - CCV cho biết.

Những câu chuyện trên cho thấy việc phát hiện giấy tờ giả gần như dựa hoàn toàn vào kinh nghiệm, sự tinh ý và hiểu biết của cá nhân CCV. Nói cách khác, việc phòng, chống đang chủ yếu dựa vào yếu tố con người trong khi thủ đoạn giả mạo ngày càng tinh vi. “Người mua cũng nên bảo vệ mình trước. Chẳng hạn, mang giấy tờ nhà đến hỏi địa phương về chủ sở hữu, tình trạng tranh chấp, quy hoạch, xin phép xây dựng. Thậm chí xác minh từ hàng xóm để tránh trường hợp người thuê nhà rồi giả làm chủ nhà” - một CCV khuyên.

Để hạn chế tình trạng giả mạo giấy tờ nhà, đất để giao dịch, TP đang giao Sở Tư pháp chủ trì thực hiện phần mềm dữ liệu về tình trạng pháp lý nhà, đất. Các phòng công chứng cho hay đang mong chờ phần mềm này cùng những máy móc phương tiện hiện đại sẽ giúp họ dễ dàng phát hiện giấy tờ giả mạo nhằm bảo vệ lợi ích của người dân.